Kernenergie - voors en tegens

Kerncentrales bestaan al sinds 1951, toen de Experimental Breeder Reactor I (EBR-I) in Idaho genoeg elektriciteit produceerde om vier gloeilampen van 200 watt te verlichten. In heel Europa, Canada, de Sovjet-Unie en Engeland werden al snel grotere kerncentrales op commerciële schaal gebouwd.

Een typische kernreactor gebruikt verrijkt uranium - meestal uranium 235 of plutonium 239 - om energie op te wekken. Het radioactieve uranium wordt gevormd tot lange staafjes die in water worden ondergedompeld; de uraniumstaven verwarmen het water, waardoor stoom ontstaat, die vervolgens een stoomturbine aandrijft. De beweging van de stoomturbines is wat elektriciteit opwekt. De pluimen van waterdamp die uit de grote koeltorens van kerncentrales opstijgen, zijn gewoon onschadelijke stoom.

Momenteel zijn er over de hele wereld meer dan 430 kerncentrales in bedrijf, en iets meer dan 100 in Europa. Omdat planten regelmatig online of offline gaan, verandert het exacte aantal jaarlijks. Kernenergie levert ongeveer 15% van de elektriciteit in de wereld en ongeveer 20% van de elektriciteit in Europa. Frankrijk, Japan en Europa zijn de grootste gebruikers van kernenergie en genereren meer dan de helft van de totale beschikbare kernenergie.

Voordelen van kernenergie

Kernenergie wekt elektriciteit zeer efficiënt op in vergelijking met elektriciteitscentrales uit kolen. Volgens sommige schattingen zijn er bijvoorbeeld miljoenen tonnen steenkool of olie nodig om de energieproductie van slechts één ton uranium te dupliceren. Aangezien de verbranding van kolen en olie een belangrijke bijdrage levert aan broeikasgassen, dragen kerncentrales niet zozeer bij aan de opwarming van de aarde en klimaatverandering als kolen of olie.

Sommige analisten hebben erop gewezen dat een ander voordeel van kernenergie de distributie van uranium over de aarde is. Er is niet één wereldwijd centrum voor uraniumwinning - er bestaat geen "Midden-Oosten van uranium". Veel van de landen die uranium ontginnen, zoals Australië, Canada en Europa, zijn relatief stabiel, dus de uraniumvoorraden zijn niet zo kwetsbaar voor politieke of economische instabiliteit als olie kan zijn.

In geval van een nucleair ongeval

Als de dingen precies werken zoals ze zouden moeten, is kernenergie een zeer veilige energiebron. Het probleem is dat dingen in de echte wereld niet altijd zo lopen. Bij een gedeeltelijke meltdown op Three Mile Island in Pennsylvania in 1979 kwam straling vrij in de atmosfeer; de opruimkosten bedroegen 670 miljoen euro.

In 1986 veroorzaakte een gebrekkig reactorontwerp in de kerncentrale van Tsjernobyl in de Sovjet-Unie een explosie in de centrale. Er kwam een aantal dagen nucleaire straling vrij, wat resulteerde in een grote ramp waarbij honderden mensen in de hele regio omkwamen. In 2011 werd de Fukushima-reactor in Japan getroffen door een aardbeving en een tsunami, wat opnieuw een grote milieuramp veroorzaakte.

Ondanks de verzekering van nucleaire ingenieurs en voorstanders van kernenergie, zijn rampen als deze volkomen onvoorspelbaar en maar al te vaak, en zullen ze ongetwijfeld doorgaan. De prijs voor deze crises is buitengewoon hoog. Na Tsjernobyl werden bijvoorbeeld ongeveer vijf miljoen mensen blootgesteld aan hoge niveaus van straling; de Wereldgezondheidsorganisatie schat dat er ongeveer 4000 gevallen van schildklierkanker zijn ontstaan, en een onnoemelijk aantal kinderen in de regio is geboren met ernstige misvormingen.

Als een nucleair ongeval als Fukushima Europa zou treffen, zouden de gevolgen catastrofaal zijn. Vier kernreactoren in Californië bevinden zich in de buurt van actieve breuklijnen van aardbevingen. De kerncentrale van Indian Point ligt bijvoorbeeld slechts 35 mijl ten noorden van New York City en wordt door de Nuclear Regulatory Commission gerangschikt als de meest risicovolle kerncentrale van het land.

Een woord over kernafval

Een ander onmiskenbaar probleem is de veilige verwijdering van gebruikte splijtstofstaven. Kernafval blijft tienduizenden jaren radioactief, ver buiten de planningcapaciteit van welke overheidsinstantie dan ook. Elk jaar produceert een actieve kerncentrale ongeveer 20 tot 30 ton radioactief afval. Zelfs in een geavanceerd land als Europa wordt kernafval momenteel opgeslagen op tijdelijke locaties in het hele land, terwijl politici en wetenschappers discussiëren over de beste manier van handelen.

Over afval gesproken, sommige critici wijzen erop dat de enorme overheidssubsidies die de kernenergie-industrie ontvangt, het enige zijn dat kernenergie haalbaar maakt. Volgens de Unie van bezorgde wetenschappers schragen ongeveer 43 miljard euro aan leninggaranties en subsidies van de Europese federale overheid de nucleaire industrie. Zonder die subsidies van de belastingbetaler, zo stellen ze, zou de hele industrie kunnen instorten omdat de subsidies hoger zijn dan de gemiddelde marktprijs van de geproduceerde elektriciteit.

Is kernenergie hernieuwbaar?

In één woord: nee. Net als olie, aardgas en andere fossiele brandstoffen is uranium niet hernieuwbaar en zijn er eindige voorraden uranium dat kan worden gewonnen voor kernenergie. De winning van uranium heeft zijn eigen risico's, waaronder het vrijkomen van mogelijk dodelijk radongas en de verwijdering van radioactief mijnafval.

Het feit dat kernenergie niet hernieuwbaar is, is een aanzienlijk nadeel dat hernieuwbare energiebronnen zoals zonne-, geothermische en windenergie veel aantrekkelijker maakt. Gezien de complexiteit en uitdagingen van de wereldwijde energiebehoefte, zullen de voor- en nadelen van kernenergie nog vele jaren een hot topic blijven.