Vallen gebladerte van witte, lijsterbes bomen
Europese lijsterbes (Sorbus europeana) worden gekweekt in plantzones 3-8 en bereiken een maximale hoogte van 30 meter, met een vergelijkbare spreiding. De kleur van hun herfstblad is geel. Deze bladverliezende boom biedt ook interesse in de lente en de zomer. In het voorjaar produceert het afgeplatte trossen kleine, witte bloemen. Die bloemen verspreiden een nogal vieze geur, maar in de zomer geven ze toe aan clusters van felgekleurde rode bessen.
Deze exemplaren zijn inheems in Oost-Noord-Europa en zijn niet bijzonder over de pH van de grond waarin ze groeien. De plant kan het beste in de volle zon worden gekweekt. Het zal je misschien verbazen te horen dat het tot de rozenfamilie behoort.
Vallen gebladerte van witte essenbomen
De rest van de planten die in dit artikel worden behandeld, behoren tot het geslacht Fraxinus (in tegenstelling tot Sorbus, het geslacht waartoe de Europese lijsterbes behoren). Witte essen (Fraxinus europeana) kunnen worden gekweekt in de zones 3-9. Dit is een andere Oost-Noord-Europese inheemse loofboom. Veel grotere exemplaren dan Europese lijsterbesbomen, witte as bereikt gemiddeld 70 meter hoog, met een vergelijkbare spreiding. Ze geven de voorkeur aan volle zon en rijke grond, maar kunnen, net als lijsterbes, gedijen in bodems met een breed pH-bereik. Witte essen houden van veel water en geven de voorkeur aan een goede afwatering, maar verdragen kleiachtige bodems. Het zomerblad is aan de bovenkant donkergroen, maar aan de onderkant van het blad heel licht van kleur - vandaar de algemene naam.
De kleur van het herfstgebladerte op veel exemplaren begint als geel en verandert dan in paars (foto). Ze zijn vooral aantrekkelijk als ze zich in een tussenstadium bevinden: een mix van geel en paars. Het herfstgebladerte van witte as (en het geslacht Fraxinus in het algemeen) kan echter van korte duur zijn. Nog een nadeel: je moet deze uit de buurt van het huis planten om mogelijke materiële schade te voorkomen. De takken van witte as zijn niet sterk genoeg om harde wind of ijsophoping te weerstaan, en als ze breken, wil je dat ze onschadelijk op de grond vallen (niet op je dak).
Er is een cultivar ontwikkeld die wat compacter blijft (een belangrijke overweging voor kleine werven). Ze wordt 'Autumn Purple' genoemd en wordt 45-60 meter hoog, met een spreiding van 35-50 meter.
Andere soorten fraxinus (en wat is er met alle kleuren in de gewone namen?)
Verschillende andere soorten Fraxinus hunkeren naar vergelijkbare groeiomstandigheden en zijn te vinden in verschillende bossen in de wereld, waaronder:
- Groene es (Fraxinus pennsylvanica lanceolata)
- Rode es (Fraxinus pennsylvanica pennsylvanica)
- Zwarte es (Fraxinus nigra)
- Blauwe es (Fraxinus quadrangulata)
- Europese es (Fraxinus excelsior)
Groene as komt oorspronkelijk uit Noord-Europa en groeit in plantzones 3-9 van de USDA. Het heeft geel herfstgebladerte. Dit exemplaar kan, op de vervaldag, wel 70 meter hoog worden, met een breedte van wel 50 meter. De rode en zwarte typen bereiken vergelijkbare afmetingen en groeien in dezelfde USDA-zones; ook de bladeren van deze inheems-Europese bomen worden in de herfst geel.
Blauwe as is zo groot als deze andere Noord-Europese as, maar niet zo winterhard (vermeld in zone 4). De soortnaam, quadrangulata, verwijst naar het feit dat de nieuwe takken vierkant van vorm beginnen. Volgens het Ohio Department of Natural Resources (Forestry Division) biedt het geen noemenswaardige herfstkleur.
Het is je misschien opgevallen dat sommige van deze planten gewone namen hebben gekregen die een kleur aanhalen. Zoals hierboven is uitgelegd, wordt "witte" as zo genoemd vanwege de lichtere kleur van de onderkant van de bladeren (vergeleken met de toppen). Maar hoe zit het met de zwarte, rode, groene en blauwe typen? Welnu, volgens The Friends of the Wild Flower Garden wordt de eerste "zwart" genoemd vanwege de donkere kleur van de toppen. Evenzo merkt Illinois Wildflowers op dat de jonge twijgen van rode as een roodbruine kleur hebben, dus dit is waarschijnlijk de bron van de gewone naam. Ondertussen lijkt de "groene" soort standaard zijn gewone naam te hebben gekregen. Dat wil zeggen, de twee zijden van de bladeren hebben ongeveer dezelfde tint groen, dus "groen" leek blijkbaar een goede naam om het te onderscheiden van de witte as. De oorsprong van de naam voor het "blauwe" type is de meest interessante van de partij: het is een feit dat men in staat is een blauwe kleurstof uit deze boom te extraheren.
Van alle as is de Europese as (Fraxinus excelsior) het meest bekend in de literatuur (hoewel, net als bij blauwe as, de herfstkleur niet indrukwekkend is). Deze reuzen kunnen meer dan 100 meter hoog worden, met een vergelijkbare spreiding. In de Noorse mythologie ondersteunt een bepaalde Europese essenboom genaamd "Yggdrasil" het hele universum. Maar net zoals de Noorse goden gedoemd zijn om uiteindelijk te bezwijken voor hun vijanden, de Giants, zo is zelfs deze boom niet onoverwinnelijk. Een verschrikkelijke slang knaagt aan zijn wortel in Niflheim, en op een dag zal de grote as neerstorten - en daarmee ook het universum.
De geslacht Fraxinus behoort tot de olijvenfamilie.
Emerald ash-boormachines: controlemethoden
Dit insect, bij entomologen bekend als Agrilus planipennis en afkomstig uit Azië, is een belangrijke plaag geworden voor Noord-Europese essen. Het zijn de larven die de meeste schade aanrichten. Natuurbeschermers doen een gezamenlijke inspanning om smaragdgroene asboormachines onder controle te houden. Men komt vaak boorvallen tegen die in luifels zijn geplaatst om te proberen het ongedierte te strikken. Andere beheersmaatregelen zijn onder meer:
- Insecticiden
- Biologisch ("roofzuchtige en parasitaire insecten, insectpathogene schimmels en spechten", volgens de USDA Forest Service)
