De hulst en de klimop: geschiedenis achter het lied

Degenen onder u die bekend zijn met "The Holly and the Ivy" hebben zich misschien afgevraagd wat de betekenis is van dit oude (17e-18e eeuwse) kerstlied. Vooral liefhebbers van landschapsarchitectuur zullen zich afvragen waarom het kerstlied twee schijnbaar niet-verwante groenblijvende planten koppelt. Trouwens, als je de teksten goed bekijkt, is het moeilijk om je niet af te vragen hoe het komt dat de klimop naast de hulst de hoogste facturering verdiende, terwijl het in feite nauwelijks in de teksten wordt genoemd.

Landschapsplanten

Er zijn honderden soorten hulstplanten (Ilex), en de planten zijn er in alle maten, variërend van uitgespreide dwerghulststruiken van 15 centimeter hoog tot hulstbomen van 70 meter hoog. Hun vormen variëren van afgerond tot piramidaal tot zuilvormig. Liefhebbers van landschapsarchitectuur gebruiken deze veelzijdige plant op een aantal verschillende manieren, ook als funderingsbeplanting.

Het vermogen van Engelse klimopwijnstok (Hedera-helix) om in de schaduw te groeien, suggereert dat deze plant een mogelijke bodembedekker is voor problematische gebieden onder bomen, waar de meeste grassen niet goed groeien. Met een krachtige, dichte groeiwijze, kan het een effectieve bodembedekker zijn waar het doel is om onkruid te verdringen en / of erosie te voorkomen. Maar Engelse klimop is over het algemeen uit de gratie geraakt in Noord-Europa, waar het als een invasieve plant wordt beschouwd. Het is echter niet gerelateerd aan poison ivy.

Geschiedenis

Voordat we bij de tekst van "The Holly and the Ivy" komen, laten we even een back-up maken om wat historisch perspectief te krijgen. Heidenen hadden in de winter gewoonlijk versierd met groenblijvende planten die lang vóór de geboorte van het christendom uit het landschap waren geruimd. We kunnen ons nog steeds identificeren met hun denkproces, zelfs vandaag de dag: wanneer al het andere in het landschap dood of slapend is, herinneren evergreens ons aan betere tijden die komen - de terugkeer van een groen landschap in de lente.

Volgens Dr. Leonard Perry werd klimop al in de Romeinse tijd als versiering gebruikt. Dat gold ook voor hulst, die een prominente plaats innam in de Romeinse viering van de Saturnalia (waarop de kerstvakantie direct was gemodelleerd), omdat het als heilig voor Saturnus werd beschouwd. Bij de Kelten speelde hulst een belangrijke rol bij de viering van de zomer- en winterzonnewende.

Hulst en andere groenblijvende planten werden vervolgens door gewone christenen geadopteerd als kerstversiering in de Romeinse tijd. Dit ondanks protesten van afkeurende kerkvaders, die de versieringen als te heidens beschouwden. Ondanks dergelijke protesten waren groenblijvende decoraties goed op weg om onderdeel te worden van de kersttraditie, symbolen van het heidense verleden die door de nieuwe religie werden gecoöpteerd.

Songtekst

Waarom groenblijvende planten zoals hulst en klimop zo'n belangrijke rol gingen spelen bij kerstvieringen, is dan ook duidelijk genoeg. Maar wat op het eerste gezicht niet zo duidelijk is, is de oorsprong van de titel "The Holly and the Ivy." Gaat dit kerstlied echt over hulst en klimop? Hieronder zijn de teksten (sans chorus) gemeubileerd, zodat we deze van dichterbij kunnen bekijken:

De hulst en de klimop,
als ze allebei volgroeid zijn
Van alle bomen die in het bos staan
De hulst draagt de kroon.
De hulst draagt een bloesem
Zo wit als leliebloem
En Maria droeg de zoete Jezus Christus
om onze zoete Redder te zijn.
De hulst draagt een bes
zo rood als elk bloed,
en Maria droeg de zoete Jezus Christus
om de arme zondaars goed te doen.
De hulst draagt een
doorn zo scherp als een doorn,
en Maria droeg de zoete Jezus Christus
op eerste kerstdag in de morgen.
De hulst draagt een schors
Zo bitter als alle gal,
en Maria baarde de zoete Jezus Christus
om ons allemaal te verlossen.
De hulst en de klimop,
Als ze allebei volgroeid zijn.
Van alle bomen die in het bos staan
De hulst draagt de kroon.

Zoals te zien is in de verzen hierboven, neemt "The Holly and the Ivy" een plant (hulst) die diep verankerd is in het heidense verleden en doordrenkt deze met christelijke symboliek. Hier is een manier om die symboliek te lezen (en dit is de algemene consensus over het onderwerp):

• Holly's "wit als lelie" -bloem in het tweede couplet is een toespeling op de zuiverheid van Christus, door middel van Maria.
• In het derde couplet wordt een verband gelegd tussen de rode kleur van de hulstbes en het bloed van Christus.
• Holly's doornige "prikkel" in het vierde couplet is een toespeling op de "doornenkroon" gedragen door Christus.
• En de bittere smaak van hulstbast genoemd in de vijfde strofe? Dit zou een verwijzing kunnen zijn naar de drank die Christus werd aangeboden toen hij aan het kruis hing.

Dus waar komt de klimop om de hoek kijken in het nummer "The Holly and the Ivy?" Behalve zijn verschijning naast hulst in de openingszin, wordt het niet eens in het lied vermeld. Als deze onbeduidende verwijzing naar klimop uit de tekst zou worden geschrapt, op welke manier zou het lied dan lijden? En als je antwoord is: "Helemaal niet", dan is de volgende logische vraag die je moet stellen: waarom heet het kerstlied niet gewoon "The Holly" in plaats van "The Holly and the Ivy?" Hint: plantensymbologie maakt deel uit van de uitleg, zoals hieronder wordt uitgelegd. Maar eerst wat geschiedenis.

Symboliek en betekenis

Het antwoord kan liggen in het feit dat "The Holly and the Ivy" is gebaseerd op oudere nummers, zoals "The Contest of the Holly and the Ivy."

In "The Contest of the Holly and the Ivy" speelt klimop een even belangrijke rol als die van hulst. De vermelding van klimop in de eerste strofe (en de laatste strofe, die slechts de eerste herhaalt) in 'The Holly and the Ivy' is daarom een overblijfsel, een overblijfsel uit een vroeger tijdperk, een fragment dat verwijst naar muziek met een heel andere betekenis. De invloed van de eerdere liedjes over de hulst en de klimop was blijkbaar zo sterk dat de klimop ook hier een cameo-optreden kreeg - ondanks het feit dat alleen de hulst daarin een grote rol te spelen heeft.

Wat we zien spelen in "The Contest of the Holly and the Ivy" en soortgelijke liedjes (misschien daterend uit de middeleeuwen) is de rivaliteit tussen mannen en vrouwen, nauwelijks vermomd als een wedstrijd tussen de hulst en klimop. Holly werd gezien als mannelijk in de plantensymboliek van die tijd, waarschijnlijk omdat het stijver en stekeliger is; terwijl de zachtere klimop in deze traditie wordt geassocieerd met het vrouwelijke.

Bij het bespreken van de symboliek in "The Holly and the Ivy" hierboven, heb je ongetwijfeld opgemerkt dat de openingszin werd overgeslagen. Nu kun je zien waarom: de symboliek van deze strofe grijpt terug naar een vroegere tijd en heeft een betekenis die duidelijk verschilt van die van de rest van het lied. Daarom moeten we de openingszin apart behandelen.

De verwijzing naar de "kroon" van de hulst in de eerste strofe zou nu logischer moeten zijn, evenals de opname van de klimop. Hoewel heidense herinneringen aan een Holly-koning een onbewuste rol kunnen spelen in de verwijzing naar de "kroon", is de primaire betekenis, heel eenvoudig, dat de hulst en de klimop strijden om de heerschappij, en dat hulst deze keer wint.

Dat was echter niet altijd het resultaat in deze oude liedjes over de rivaliteit tussen de hulst en de klimop. In 'Ivy, Chief Of Trees, It Is' bijvoorbeeld, is het de klimop die de dag draagt.

Symbologie van planten

De mensen uit vroegere tijdperken waren over het algemeen dichter bij de aarde dan wij moderne. Ze besteedden aandacht aan plantrelaties die waarschijnlijk aan de meeste mensen uit de 21e eeuw ontsnappen. Ze waren ook meer geneigd tot het gebruik van symboliek, inclusief plantensymboliek.

Toen ze bijvoorbeeld in het bos een klimopwijnstok opmerkten die zich om een hulstboom kronkelde, hadden ze alle reden om de twee planten met elkaar te vergelijken. Uit die vergelijking werd een stukje plantensymbologie geboren. En als resultaat van die plantensymboliek zullen de hulst en de klimop eeuwenlang met elkaar verweven blijven - niet alleen in het bos, maar ook in zang.