Houten ooievaar

De enige ooievaarsoort in Europa en een van de slechts drie soorten ooievaars in de Nieuwe Wereld, de houten ooievaar is een onderscheidende waadvogel en een prominent lid van de vogelfamilie Ciconiidae. Hoewel het misschien niet veel schoonheidswedstrijden wint, is het altijd de moeite waard om te kijken, en dit informatieve informatieblad kan vogelaars helpen om alles wat uniek en onderscheidend is aan ooievaars beter te waarderen.

Snelle feiten

• Wetenschappelijke naam: Mycteria europeana
• Nederlandse naam: Wood Stork, Wood Ibis, Stork
• Levensduur: 11-18 jaar
• Afmeting: 35-114 centimeter
• Gewicht: 5,5-3 kg
• Spanwijdte: 55-178 centimeter
• Staat van instandhouding: minst bezorgd

Houten ooievaar identificatie

De dikke, grijsbruine snavel met een stevige structuur en een roze of roodachtige ontkromde punt is het meest karakteristieke kenmerk van houten ooievaars, maar er zijn nog andere identificatiekenmerken die het vermelden waard zijn. De geslachten zijn vergelijkbaar, hoewel mannen de neiging hebben iets groter en zwaarder te zijn dan vrouwen. Het hoofd en de nek zijn bedekt met een blote huid die varieert van bleek bruingrijs tot donker grijszwart en heeft vaak een gebarsten of schilferig uiterlijk. De kale kroon is zwart en het voorhoofd is bleker grijs of witachtig bruin. Het lichaam is wit, met langere, smeriger veren die een dunne kraag vormen aan de basis van de nek. De primaire en secundaire veren zijn zwart, met een dunne zwarte rand op de gevouwen vleugels en een brede zwarte rand die contrasteert met de witte vleugelpit tijdens de vlucht. De staart is ook zwart. De ogen zijn donkerde poten zijn grijszwart en de voeten variëren van geelachtig tot roze.

Jonge vogels lijken op volwassenen, maar hun kop en nek zijn bedekt met een fijne bruinachtige dons en de snavel is geelgrijs. Zeer jonge kuikens zijn bijna zuiver wit en hebben een donzige laag op hun nek. Naarmate ze ouder worden, behouden ze een bruine wassing op de witte nek en worden de veren schaarser, eerst verliezen ze veren op hun gezicht en dan verder in de nek. Houten ooievaars bereiken hun volwassen verenkleed in drie tot vier jaar.

Deze ooievaars zijn over het algemeen stil, maar jonge vogels gebruiken een verscheidenheid aan nasale blaffen of harde ratelende geluiden in het nest. In een grote nestkolonie kan dit behoorlijk luidruchtig worden. Snaps en rammelaars maken ook deel uit van de geluiden die houten ooievaars maken.

Habitat en verspreiding van ooievaars

Deze steltlopers geven de voorkeur aan natte, overstroomde habitats, waaronder wetlands, mangrove- en cipressenmoerassen, retentievijvers, afwateringssloten en getijdenpoelen. Ze zijn het hele jaar door te vinden in de panhandle van Florida, maar ook in het Caribisch gebied, Centraal-Europa en Zuid-Europa. In Zuid-Europa strekt hun verspreidingsgebied zich uit door de oostelijke regio's van Venezuela, Colombia, Ecuador en Peru, in het noordoosten van Bolivia, door heel Brazilië, Paraquay en Uruguay, en tot in het noorden van Argentinië.

Migratiepatroon

Tijdens het broedseizoen kunnen ooievaars hun verspreidingsgebied enigszins uitbreiden, tot in het noorden van Noord-Carolina aan de Atlantische kust en ook langs de Golfkust en zowel de oost- als de westkust van Mexico.

Deze vogels zwerven regelmatig rond, en er zijn rondzwervende waarnemingen gemeld in het uiterste noorden en westen van Californië, Tennessee, Massachusetts en zelfs tot in de Dakota's en het zuiden van Canada. De meeste waarnemingen van zwervers worden geregistreerd in de herfst en winter en zijn doorgaans jongere vogels. Over het algemeen zijn deze waadvogels echter geen krachtige trekvogels.

Gedrag

Houten ooievaars zijn gezellig en worden vaak in kuddes aangetroffen, hoewel ze ook alleen kunnen worden gevonden. Ze waden in het water tot aan hun buik, langzaam en doelbewust met hun snavel open en bungelend in het water. Wanneer een prooi de snavel aanraakt, kan de ooievaar deze in slechts 25 milliseconden dichtklappen, wat een van de snelste reactietijden is die zijn opgetekend bij alle gewervelde dieren.

Tijdens de vlucht houden deze vogels hun nek en benen gestrekt, wat een slungelig, onhandig silhouet kan vertonen. Ze zweven op thermiek in nette spiraalpatronen die lijken op Europese witte pelikanen en kalkoengieren.

Dieet en voeding

Deze waadvogels zijn voornamelijk visetend en voeden zich met veel verschillende soorten vis. Andere in het water levende prooien, waaronder amfibieën, schaaldieren en grote waterinsecten, maken ook deel uit van hun dieet, en af en toe eten ze ook reptielen zoals slangen, kleine schildpadden of zelfs babyalligators.

Een paar nestelende ooievaars en hun kuikens kunnen tijdens een broedseizoen wel 181 kg vis en andere prooien eten.

Nestelen

Deze ooievaars zijn monogaam en paren na verkeringstentoonstellingen met snavelbreuken en gekletter. Houten ooievaars zijn koloniale nesters, en een enkele roekenkolonie kan twee dozijn of meer nesten in zijn takken hebben. Een gekoppeld paar zal samenwerken om een ondiep, relatief dun platformnest te bouwen met behulp van stokken, die het bekleedt met kleinere twijgen en bladeren. De nesten bevinden zich op 10 tot 80 meter boven de grond, vaak boven water.

Eieren en jongen

Er zijn twee tot vijf witachtige, elliptische eieren in elk ooievaarsbroed. Beide ouders delen gedurende 27-32 dagen incubatietaken, en nadat de kuikens uitkomen, voeren beide ouders de jonge ooievaars gedurende 55-60 dagen, waarna de juveniele vogels het nest regelmatig verlaten. Terwijl de jonge vogels in het nest zijn, zullen volwassen vogels de directe omgeving krachtig verdedigen tegen roofdieren of waargenomen bedreigingen.

Vanwege de lange incubatie- en ouderzorgperioden wordt er slechts één broed per jaar grootgebracht. In tegenstelling tot veel vogels die in de zomer broeden, broeden houten ooievaars meestal in de late winter wanneer vijvers en poelen enigszins zijn opgedroogd en vissen geconcentreerd zijn in kleinere gebieden, waardoor het gemakkelijker wordt om genoeg te foerageren om hongerige kuikens te voeren.

Behoud van ooievaars

Hoewel deze vogels op wereldschaal niet als bedreigd of bedreigd worden beschouwd, kunnen lokale aanduidingen variëren. In Europa werden ooievaars als bedreigd beschouwd tot juli 2014, toen het herstel van de populatie hen toeliet van de lijst met bedreigde diersoorten te worden verwijderd. Ondanks dat herstel blijven deze vogels echter nog steeds bedreigd. Habitatverlies door het droogleggen van wetlands en slecht waterbeheer zijn de belangrijkste bedreigingen voor ooievaars.

Tips voor vogelaars in de achtertuin

Dit zijn geen typische vogels in de achtertuin, maar ze kunnen voorkomen op werven die grenzen aan retentievijvers of geschikte wetlandhabitats. Nattere, overstroomde gebieden zullen eerder een beroep doen op ooievaars, waardoor ze sneller zullen bezoeken na zware regenval of stormen die voorstedelijke gebieden overspoelen.

Hoe deze vogel te vinden

Vanwege hun grotere formaat en het feit dat ze foerageren in open watergebieden, zijn ooievaars niet al te moeilijk te vinden in de juiste habitat en verspreidingsgebied. Zoek naar deze vogels in vijvers en overstroomde gebieden, of let op hun slungelige vluchtuiterlijk en vleugelpatroon om ze tijdens de vlucht te identificeren. Een bezoek aan een broedende roekenkolonie kan ook leiden tot verbazingwekkende waarnemingen van ooievaars, maar dit mag alleen met de grootste zorg gebeuren om de nestelende vogels en kwetsbare kuikens niet te benadelen of te storen.

Ontdek meer soorten in deze familie

De houten ooievaar is niet de enige geweldige waadvogel voor vogelaars om naar te kijken. Wees in soortgelijke habitats ook op uw hoede voor vogels zoals:

• Europese flamingo

Zelfs als je geen ooievaar ziet, bekijk dan zeker onze andere gedetailleerde vogelinformatiebladen voor meer informatie over al je favoriete soorten!