Welk doel dienen vogelbanden?

Vogelbanden, of het ringen van vogels, zijn essentieel voor een effectieve bescherming van vogels. De jaarlijkse bandering van miljoenen vogels wereldwijd draagt in hoge mate bij tot de studie van de gewoonten van vogels die kunnen leiden tot een beter begrip van hun behoeften. Met die informatie kunnen instandhoudingsinspanningen beter worden gericht om vogels veilig, gezond en bloeiend te houden.

Wat is vogelbanden?

Vogelbanden zijn het proces waarbij een kleine metalen of plastic band of label rond de poot van een vogel wordt bevestigd om individuele vogels te identificeren aan de hand van het unieke nummer van de band. Banding wordt al eeuwen gebruikt, waarbij de eerste banden werden gebruikt op valkerijvogels of andere in gevangenschap levende vogels, zodat ze konden worden geïdentificeerd en teruggestuurd als ze werden gestolen of afgedwaald van hun eigenaren. Tegenwoordig zijn er elk jaar miljoenen wilde vogels over de hele wereld.

Soorten vogelbanden

Er zijn verschillende soorten banden die op verschillende vogelsoorten worden gebruikt. Banden kunnen van metaal of plastic zijn en het unieke identificatienummer van elke band kan op de band worden geëtst of gegraveerd. Sommige banden zijn felgekleurd zodat ze op afstand kunnen worden gelezen zonder de vogels te storen. Meer gedetailleerde banden kunnen informatiecodes bevatten die aangeven waar en wanneer de vogel voor het eerst werd gebandeerd. Sommige landen en bandersorganisaties gebruiken bandjes waarvan het adres van de relevante natuurbeschermingsorganisatie direct op de band staat.

Bands die vaak bij vogels worden gebruikt, zijn onder meer:

• Butt-end banden: deze banden klemmen gesloten met stompe uiteinden. Dit is het meest voorkomende type band en is geschikt voor de meeste vogelsoorten, waaronder zangvogels, eenden en kolibries.
• Vergrendelingsbanden: deze banden hebben kleine flenzen die over elkaar worden gebogen wanneer de band aan het pootje van de vogel wordt bevestigd, zodat deze niet kan worden geopend. Dit type band wordt het meest gebruikt bij kleine en middelgrote roofvogels, zoals torenvalken of kleine haviken, die kunnen werken om een ring af te buigen of los te wrikken.
• Klinknagelbanden: deze banden zijn dichtgeklonken en zijn onmogelijk open te wrikken. Deze sterke banden worden meestal op grote roofvogels zoals adelaars geplaatst, wiens krachtige snavels minder veilige banden kunnen verwijderen of vernietigen.

Naast beenbanden kunnen sommige vogels, zoals ganzen of zwanen, identificatiehalsbanden dragen. Vleugelklemmen kunnen ook worden gebruikt op grote roofvogels, zoals Californische condors. Beide soorten identificatielabels zijn handig om de banden op afstand te noteren zonder de vogels te storen. Halsbanden zijn bijvoorbeeld goed zichtbaar bij zwemmende watervogels met een lange hals, terwijl grote vleugelclips kunnen worden gelezen terwijl vogels vliegen als op de.

Ongeacht het type band dat wordt gebruikt, doen ze de vogels geen pijn. De banden hebben geen scherpe randen en zijn zorgvuldig op maat gemaakt, zodat ze niet strak genoeg zijn om de vogel op enigerlei wijze te verkrampen of te knijpen. Tegelijkertijd is de band niet los genoeg om af te glijden of vast te blijven haken aan takjes of ander materiaal. Vogelbanden zijn gemaakt van niet-giftige materialen en zijn licht genoeg, zodat de vogels zich er grotendeels niet van bewust zijn dat ze ze dragen.

Hoe vogels zijn gebandeerd

Veel soorten vogels zijn gebandeerd, waaronder trekkende zangvogels, kustvogels, watervogels en roofvogels. Bedreigde vogels zijn vaak gebandeerd, net als vogels in kwetsbare gebieden waar natuurbeschermingsonderzoek nodig is.

Vogels kunnen op verschillende manieren worden verbonden. In sommige gevallen worden vogels gebandeld nadat ze vanwege ziekte of letsel in een opvangcentrum voor dieren in het wild zijn opgenomen. Sommige vogels, met name roofvogels, kunnen tijdelijk uit een nest worden gevangen om te worden geband. Vogelbandstations worden vaak opgezet tijdens de herfstmigratie op trekhaarden waar vogels, vooral vogels die pas een paar weken of maanden eerder zijn uitgekomen, in mistnetten kunnen worden gevangen.

Wanneer een vogel wordt gevangen, gaan getrainde vrijwilligers er voorzichtig mee om om te voorkomen dat de vogel gestrest of verwond raakt. De band wordt aan de juiste poot vastgemaakt, en afhankelijk van de soort kan de vogel ook worden gemeten en gewogen. De spanwijdte kan worden opgemerkt en de vogel kan worden onderzocht op tekenen van ziekte of letsel, en indien mogelijk het geslacht bepalen. Al deze informatie kan waardevol zijn voor conservatiestudies.

Wat we leren van gestreepte vogels

Hoewel het proces van het verbinden van vogels informatief is, aangezien individuele vogels worden bestudeerd, komt het echte gebruik van vogelbandvorming voort uit het herstellen of heroveren van eerder gestreepte vogels. Jagers en vogelaars kunnen waarnemingen van gestreepte vogels melden, en ongeveer vijf procent van de gestreepte vogels wordt uiteindelijk gevangen tijdens een andere bandingsessie en kan worden geïdentificeerd aan de hand van hun banden. Het correleren van de gegevens die aanvankelijk over de vogel werden verzameld in vergelijking met wanneer deze is hersteld, kan informatie opleveren over:

• Migratie: het volgen van gestreepte vogels kan trekroutes laten zien en waar vogels langs een migratieroute kunnen omrijden, evenals wanneer ze migreren.
• Vogelgebieden: Als gestreepte vogels worden gevangen in twee totaal verschillende gebieden, kan dit helpen bij het bepalen waar hun verschillende bereiken zijn, of om te zien of hun bereik verschuift. Dit kan van cruciaal belang zijn voor het beschermen van noodzakelijke habitats voor broedende of overwinterende vogels.
• Levensduur: het heroveren van vogels kan natuurbeschermers een idee geven van de leeftijden van de vogels op basis van het moment waarop ze voor het eerst werden geband. Dit kan laten zien hoe populaties in verschillende gebieden in stand worden gehouden en kan aanwijzingen geven over de overlevingskansen van verschillende soorten.
• Gedrag: nadat een vogel is gebandeerd, kan deze mogelijk worden geïdentificeerd door passieve observatie als die band in het veld wordt gelezen. Dit kan ornithologen de mogelijkheid geven om het gedrag van de vogel te bestuderen tijdens het voeren, paren, nestelen of andere activiteiten ondernemen.

Vogelbanden zijn een niet-invasieve, langdurige methode om vogels te observeren en te bestuderen zonder hun natuurlijke gedrag te verstoren. Deze praktijk biedt natuurbeschermers en ornithologen essentiële informatie om kritieke vogelhabitats te beschermen en andere instandhoudingsmaatregelen door te voeren, zodat vogels altijd beschikbaar zijn om van te genieten.