Kuifeend

Met een gedurfd bont verenkleed en een lange kuif is de kuifeend een onderscheidende duikeend en een lid van de Anatidae- vogelfamilie met andere eenden, ganzen en zwanen. Kuifeenden kunnen in veel gebieden echter moeilijk te identificeren zijn vanwege uitgebreide hybridisatie met vergelijkbare duikeenden. Het lange plukje veren vanaf de kruin van de grote kop is een duidelijk veld om op te letten, net als het felgele oog dat deze vogel helpt opvallen. Vogelaars die meer details over deze Euraziatische eend leren, zullen hem gemakkelijk kunnen herkennen en identificeren, en deze factsheet bevat alles wat je nodig hebt om vertrouwen te hebben in de kuifeend.

Snelle feiten

• Wetenschappelijke naam: Anythya fuligula
• Nederlandse naam: Kuifeend, Kuifeend, Kuifduiker, Toppereend, Kuifeend, Eksterduiker, Zwarte Smient, Black Poker, Lapmarkeend
• Levensduur: 4-5 jaar
• Afmeting: 15-48 centimeter
• Gewicht: 27-31 gram
• Spanwijdte: 30-89 centimeter
• Staat van instandhouding: minst bezorgd

Kuifeend identificatie

Mannelijke getufte eenden zijn overal glanzend zwart, behalve de contrasterende witte flanken met scherpe randen en het witte achterlijf, en de rug kan bij helder licht meer grijs dan zwart lijken. Het hoofd en de nek kunnen een vage paarse of groene kleurenspel vertonen in het felste zonlicht. Vrouwtjes zijn over het algemeen donker bruingrijs met een gedurfde roestige wassing of wazige strepen op de flanken, en de onderstaartdekveren zijn witachtig met grijze strepen. Vrouwtjes hebben veel kortere toppen dan mannetjes, en kunnen een zeer kleine witte vlek vertonen aan de basis van de snavel, hoewel dit niet altijd merkbaar is. De achterkant is over het algemeen donkerder dan de onderkant. Bij beide geslachten zijn de ogen helder goudgeel, de brede snavel blauwgrijs met een zwarte nagel en punt, en de benen en zwemvliezen zijn grijszwart.

Deze eenden zijn over het algemeen stil, maar ze hebben wel grommende oproepen, lage kwakzalvers en lage fluittonen als onderdeel van hun vocale repertoire.

Kuifeenden versus Toppereenden

Deze eenden worden vaak verward met ringhalseenden, evenals kleine toppen en grote toppen. Hoewel alle drie deze soorten een vergelijkbare kleur en tekening van het verenkleed hebben, wordt het plukje met de lange kop alleen gezien op getufte eenden en is dit de sleutel om ze correct te identificeren.

Kuifeendhabitat en verspreiding

Deze duikeenden geven de voorkeur aan diepere wateren, zoals meren, langzaam stromende rivieren en zowel natuurlijke als kunstmatige reservoirs. Ze kunnen ook worden gevonden in stadsparken waar geschikte vijvers of meren aanwezig zijn. Kuifeenden geven de voorkeur aan zoetwaterhabitats, maar komen in de winter op grotere schaal voor in kustbaaien, estuaria of diepere brakke moerassen.

Deze eenden worden het hele jaar door aangetroffen in West-Europa, inclusief het Verenigd Koninkrijk. In de zomer strekt hun kweekassortiment zich uit tot IJsland, Scandinavië en heel Rusland. In de winter trekken ze naar Zuid-Europa en Noord-Afrika, inclusief de Nijlvallei. In het oosten strekt hun winterbereik zich uit van het Midden-Oosten via India tot Oost-China en Japan. Ze komen vooral voor langs de kust van Italië, de Kaspische Zee en vergelijkbare habitats.

Hoewel deze eenden in een groot deel van Noord-Europa niet vaak worden gezien, bereiken een beperkt aantal elk jaar het westen van Alaska. Vagrante waarnemingen kunnen worden geregistreerd langs zowel de Pacifische als de Atlantische noordkust, vooral in de winter, en zeldzame waarnemingen worden zelfs opgemerkt in het gebied van de Grote Meren.

Migratiepatroon

Deze eenden zijn gedeeltelijke migranten. Een centrale kern van hun verspreidingsgebied in West-Europa wordt het hele jaar door bezet, hoewel kuifeenden zich tijdens het broedseizoen in de zomer verder naar het noorden en oosten verspreiden, en tijdens de wintermaanden ook verder naar het zuiden.

Gedrag

Kuifeenden zijn uitstekende duikers, die tijdens het foerageren tot wel 50 meter onder het wateroppervlak gaan. Ze kunnen vrij gezellig zijn na het broedseizoen, en verzamelen zich in zeer grote kuddes die kunnen worden gemengd met andere duikeenden, met name toppen en ringhalseenden. Als ze schrikken, stijgen ze snel op uit het water en rennen ze kort langs het oppervlak om voldoende snelheid te krijgen voor een explosieve lancering.

Dieet en voeding

Zoals de meeste eenden, zijn kuifeenden alleseters en eten ze een grote verscheidenheid aan voedingsmiddelen. Ze duiken onder het wateroppervlak om waterplanten, amfibieën, kreeftachtigen, zaden, weekdieren, granen en waterinsecten te zoeken. Het exacte voedsel waaruit hun dieet bestaat, is afhankelijk van de waterkwaliteit van hun leefgebied en van het voedsel dat in de verschillende seizoenen het meest voorkomt.

Nestelen

Kuifeenden zijn monogaam en houden zich bezig met korte verkeringstentoonstellingen, waaronder het dobberen van het hoofd en het gesynchroniseerd dippen van de snavel. Het vrouwtje bouwt een ondiep schraap of laag platformnest van grassen en bekleedt het met dons. Het nest wordt meestal onder een struik of dicht gras geplaatst voor camouflage. Deze eenden hybridiseren regelmatig met vergelijkbare soorten, waaronder toppereend, kleine topper en ringhalseenden. Minder frequente hybridisatie is ook opgetekend met gewone tafeleenden en wilde eenden.

Eieren en jongen

De eieren zijn ovaal van vorm en variëren van lichtgeel tot bleekbruin of groenachtig, en er zijn 7-12 eieren in elk broedsel. Het vrouwtje broedt de eieren 25-29 dagen uit. Nadat de kuikens zijn uitgekomen, kunnen ze het nest snel verlaten en beginnen ze binnen 48 uur te duiken om te foerageren. Beide ouders begeleiden en beschermen de eendjes, die hun eerste vlucht zullen maken als ze 50-55 dagen oud zijn. Jonge kuifeenden blijven tot 110 dagen bij hun ouders als ze volwassen worden.

Behoud van kuifeenden

Deze eenden zijn wijdverbreid en talrijk. In sommige gebieden breidt hun assortiment zich uit vanwege zand- en grindgroeven die extra reservoirs creëren die als ideale habitat dienen. Deze eenden zijn echter vatbaar voor olie- en andere chemische vervuiling en kunnen dramatisch worden beïnvloed door vogelgriep. In sommige landen, met name Denemarken, Italië en Iran, worden kuifeenden beheerd als wild voor gereguleerde jacht.

Tips voor vogelaars in de achtertuin

Hoewel deze eenden geen soort in de achtertuin zijn, kunnen ze worden aangetrokken door geschikte habitats met een rijk aquatisch ecosysteem voor voldoende voeding. Het behoud van die habitat is essentieel voor het aantrekken van deze eenden. Het beheersen van landbouwafvoer en het beheren van invasieve planten zijn cruciale stappen om een geschikte leefomgeving gezond en bloeiend te houden voor getufte eenden. Het steunen van beschermingsgroepen voor watervogels, zoals Ducks Unlimited, is ook nuttig om deze en andere eenden te beschermen.

Hoe deze vogel te vinden

Kuifeenden zijn gemakkelijk genoeg te vinden wanneer vogelaars de juiste habitat in het bereik van de vogels bezoeken. Ze worden gemakkelijker opgemerkt tijdens migratieperioden wanneer eendenkoppels groter zijn, maar kunnen op elk moment van het jaar worden opgemerkt. Diepere watermassa's met gezonde ecosystemen zullen hoogstwaarschijnlijk kuifeenden ondersteunen, hoewel ze af en toe ook in stedelijke of voorstedelijke parken zullen worden aangetroffen, vooral in de winter wanneer andere watermassa's kunnen worden bevroren en voedsel schaars is.

Ontdek meer soorten in deze familie

Ontdek nog meer onderscheidende eenden, zoals:

• Zwartbuikfluiteend
• Barbarijse eenden
• Noordelijke slobeend

Vergeet niet al onze andere geweldige vogelprofielen te bekijken!